Zmiana zasad naliczania ZFŚS – list ZNP do MEiN

W związku z projektem nowelizacji ustawy okołobudżetowej na rok 2023, a także nowelizacją ustawy Karta Nauczyciela m.in. w zakresie odpisu na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalny dla nauczycieli emerytów – zmieniają się kwoty bazowe, w oparciu o które naliczane jest to świadczenie dla nauczycieli, pracowników niepedagogicznych i emerytów. Zmienia się również wysokość świadczenia urlopowego dla nauczycieli.

Dlatego ZNP wystąpił do Ministra Edukacji i Nauki z pytaniami, według jakiej podstawy powinny być naliczane środki socjalne dla nauczycieli, pracowników niepedagogicznych, a także nauczycieli emerytów.

Zespół Polityki Edukacyjnej będzie na bieżąco informował ogniwa związkowe o wysokości odpisów socjalnych po nowelizacji ustawy okołobudżetowej i nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela.

LIST ZNP DO MEiN

Warszawa, 26.06.2023 r.

Szanowny Pan Przemysław Czarnek

Minister Edukacji i Nauki

Związek Nauczycielstwa Polskiego występuje o wyjaśnienie wątpliwości dotyczących naliczania odpisu na zakładowy fundusz socjalny w roku 2023r. dla nauczycieli (w tym nauczycieli emerytów) i pracowników niepedagogicznych zatrudnionych w jednostkach systemu oświaty.

 Wątpliwości związane są:

•   z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3323) dokonującym nowelizacji ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 (tj. Dz.U. z 2022 r. poz. 2666 ze zm.) – dalej u.okołobud., a także

•   z ustawą z dnia z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3302).

1.       Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3323), będący obecnie przedmiotem prac legislacyjnych w Parlamencie, w art. 1 pkt 1 i art. 3 dokonuje zmian w wysokości kwot bazowych stanowiących podstawę do naliczenia odpisu dla nauczycieli i pracowników niepedagogicznych zatrudnionych w jednostkach systemu oświaty.

W odniesieniu do nauczycieli obowiązywać będzie odpis w wysokości:

• od 1 stycznia 2023 r. do dnia 30 czerwca 2023 r. – w oparciu o kwotę bazową z dnia 1 stycznia 2019 r., w wysokości 3.045,21 zł;
• od 1 lipca 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. – w oparciu o kwotę bazową z dnia 1 stycznia 2021 r., w wysokości 3.537,80 zł.

W odniesieniu do pracowników niepedagogicznych obowiązywać będzie odpis w wysokości:

• od 1 stycznia 2023 r. do dnia 30 czerwca 2023 r. – przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2019 r., w wysokości 4.434,58 zł;
• od 1 lipca 2023 r. do dnia 31 grudnia 2023 r. – przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2021 r., w wysokości 5.104,90 zł.

Rządowy projekt ustawy w art. 1 pkt 1 i art. 3 pkt 3 zawiera dwie normy epizodyczne, tj. art. 4 ust. 3u.okołobud. i art. 19a ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tj. Dz.U. z 2023 r. poz. 998 ze zm.) – dalej u.z.f.ś.s., na podstawie których równowartość odpisów w nowej wysokości pracodawca przekazuje na rachunek bankowy zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w terminie do dnia 30 września 2023 r. – z uwzględnieniem odpisów przekazanych do 31 maja (na podstawie art. 6 ust. 2 u.z.f.ś.s.) w poprzednio obowiązującej wysokości.

Zgodnie z treścią art. 53 ust. 1a KN z odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku świadczenie urlopowe w wysokości odpisu podstawowego, o którym mowa w przepisach o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych.

W związku z tym, że okres ferii letnich jest okresem urlopu wypoczynkowego dla nauczycieli i bardzo często także dla większości pracowników niepedagogicznych, powstaje wątpliwość czy pracodawca dokonując dystrybucji świadczeń socjalnych w okresie ferii letnich, będzie operował funduszem socjalnym w kwocie ustalonej w oparciu o odpisy obowiązujące do 30 czerwca, czy też na podstawie odpisów obowiązujących od 1 lipca.

Jeżeli bowiem pracodawca na dzień 1 lipca nie będzie miał obowiązku ustalenia kwoty funduszu socjalnego w oparciu o kwoty odpisów obowiązujących od 1 lipca, gdyż obowiązek ten zrealizuje dopiero do końca września, to oznaczać będzie, że wzrost odpisów na fundusz od 1 lipca nie będzie miał żadnego pozytywnego skutku w zakresie wysokości świadczeń socjalnych pobieranych przez pracowników w formie dofinansowania wypoczynku letniego czy świadczenia urlopowego dla nauczycieli.

Wysokość świadczeń socjalnych jest bowiem determinowaną globalną kwotą zgromadzoną na rachunku zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w danej jednostce systemu oświaty, który zależy od wysokości odpisów na fundusz.

Jeżeli więc globalna kwota funduszu socjalnego w danej jednostce systemu oświaty w okresie wakacyjnym będzie niższa – w związku z nieodprowadzeniem odpisów w wysokości obowiązującej od 1 lipca, to także niższa będzie kwota wypłaconych świadczeń na dofinansowanie letniego wypoczynku dla nauczycieli i pracowników niepedagogicznych.

Pytania:

1. Biorąc pod uwagę zmianę kwoty bazowej od 1 lipca – jaka będzie obowiązująca w okresie ferii letnich w 2023 r. kwota świadczenia urlopowego dla nauczycieli, które na podstawie art. 53 ust. 1a KN wypłacane jest nauczycielowi do końca sierpnia każdego roku w wysokości odpisu podstawowego?
2. Czy jeżeli kwota świadczenia urlopowego, o którym mowa w art. 53 ust. 1a KN, zostanie wypłacona w wysokości opartej o wysokość odpisu obowiązującego do 30 czerwca, to czy jako świadczenie roszczeniowe powinna zostać wyrównana do dnia 30 września w kwocie uwzględniającej kwotę odpisu obowiązującą od 1 lipca?
3. Czy pracodawca po dniu 1 lipca może ustalić ogólną kwotę funduszu świadczeń socjalnych na podstawie kwoty bazowej lub odpisu – obowiązujących do 30 czerwca 2023 r., a tym samym wystarczy, aby dokonał odpisów na fundusz w nowych wysokościach (tj. obowiązujących od 1 lipca) do dnia 30 września 2023 r., tj. już po dokonaniu wypłat dofinansowania wypoczynku letniego?

2.       Ustawa z dnia z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3302) w art. 1 pkt 7 dokonuje zmiany brzmienia art. 53 ust. 2 KN w odniesieniu do zasad dokonywania odpisu na fundusz socjalny nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.

Zgodnie ze znowelizowanym brzmieniem art. 53 ust. 2 KN odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych dla ww. nauczycieli dokonuje się w wysokości ustalonej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli będących emerytami lub rencistami oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, skorygowanej w końcu danego roku kalendarzowego do faktycznej, przeciętnej liczby tych nauczycieli i 42% kwoty bazowej, o której mowa w art. 30 ust. 3, obowiązującej w dniu 1 stycznia danego roku.

Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023 oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3323) w art. 1 nie uwzględnia konieczności innego ustalenia kwoty bazowej w związku ze zmianą brzmienia art. 53 ust. 2 KN.

Zatem zgodnie z treścią art. 9 ust. 2 ustawy budżetowej na rok 2023 z dnia 15 grudnia 2022 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 256) kwota bazowa dla nauczycieli, o której mowa w art. 30 ust. 3 KN, wynosi w 2023 r. – 3.981,55 zł. Tym samym kwota odpisu na fundusz socjalny powinna być ustalona w odniesieniu do kwoty bazowej dla nauczycieli ustalonej w ustawie budżetowej na rok 2023.

Pytania:

1. Jaka jest wysokość odpisu na fundusz socjalny, o którym mowa w art. 53 ust. 2 KN w brzmieniu nadanym ustawą z dnia z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3302) – według stanu na dzień 1 lipca 2023 r. – na jednego nauczyciela emeryta?
2. Jaka kwota bazowa ma zastosowanie do odpisu na fundusz socjalny, o którym mowa w art. 53 ust. 2 KN w brzmieniu nadanym ustawą z dnia z dnia 16 czerwca 2023 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3302)?

Z poważaniem,

Krzysztof Baszczyński /-/

Wiceprezes ZG ZNP