Komunikat ZNP w sprawie list pracowników, którzy zamierzają strajkować

Prawo do strajku jest fundamentalnym prawem pracowników i organizacji związkowych, należy do podstawowych praw człowieka oraz wolności związkowych (wyrok Sądu Najwyższego z 7 lutego 2007 r., I PK 209/06, teza pierwsza, OSNP 2008, Nr 5–6, poz. 65). Pracownicy nie mogą być, poza wyjątkami przewidzianymi w ustawie, pozbawieni prawa do strajku.

Przepisy ustawy z 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych dają pracodawcy możliwość przygotowania się do strajku, ponieważ nakładają na organizatora strajku obowiązek odpowiedniego uprzedzenia pracodawcy o jego rozpoczęciu (art. 20 ust. 3 ww. ustawy). Zakazują również zmuszania, zobowiązywania lub wywierania presji przez władze organizacji związkowej na pracowników, w celu przystąpienia przez nich do strajku (art. 18 ww. ustawy).

Regulacje ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych dają pracownikom możliwość dwukrotnego “wypowiedzenia się” na temat skorzystania z prawa do strajku:

1. w referendum, kiedy dają organizacji związkowej prawo do organizacji strajku w zakładzie pracy (por. art. 20 ustawy),
2. w momencie rozpoczęcia strajku, kiedy decydują, czy do niego przystąpią.

Ustawa nie nakłada na pracowników innych form informowania o poparciu dla strajku.

Brak możliwości żądania przez pracodawców deklaracji od pracowników, czy wezmą udział w planowanym strajku, kilkanaście dni przed jego datą wynika z:

• nieistnienia przepisu prawa materialnego, z którego wynikałby obowiązek deklarowania się przez każdego pracownika, co do udziału w strajku przed datą jego rozpoczęcia,
• treści art. 18 ww. ustawy, z którego wynika, że zasada dobrowolności udziału pracowników w strajku odnosi się również do pracodawcy, który powinien powstrzymać się od podejmowania jakichkolwiek działań zmierzających do zniechęcenia pracowników do udziału w strajku, ponieważ działania mające na celu wywarcie presji na pracowników, żeby nie przystępowali do strajku, należy uznać za nielegalne (zob. prof. zw. dr hab. Krzysztof W. Baran (red.), Daniel Książek, Komentarz do ustawy o rozwiązywaniu sporów zbiorowych [w:] Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, Wolter Kluwer 2016, Lex).

W związku z powyższym ZNP nie będzie przekazywał, ani tworzył przed strajkiem list pracowników, którzy zamierzają strajkować.