10 lipca 2024 r. Związek Nauczycielstwa Polskiego przesłał do MEN katalog spraw wymagających pilnego uregulowania oraz konkretne propozycje rozwiązań w zakresie wynagrodzeń nauczycieli.
Związek Nauczycielstwa Polskiego domaga się:
- podjęcia prac nad Inicjatywą Obywatelską ZNP „Godne płace i wysoki prestiż nauczyciela” (powiązanie wynagrodzeń nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce)
- podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli w 2025 r. co najmniej o 15 proc.
- wzrostu wynagrodzenia od września 2024 r. nauczycieli mianowanych
- uregulowania warunków pracy nauczycieli – dodatek za trudne i uciążliwe warunki pracy powinien być przyznawany nauczycielom pracującym w określonych warunkach, bez względu na rodzaj placówki
- uregulowania rozliczania godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub w dni ustawowo wolne od pracy oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia
- uregulowania realizacji godzin ponadwymiarowych
- uregulowania wyjazdów na szkolne wycieczki (zapłata za zaplanowane godziny ponadwymiarowe)
- uregulowania w ustawie Karta Nauczyciela – delegowanie nauczyciela do pracy poza siedzibę szkoły
- wprowadzenia dodatku funkcyjnego dla nauczyciela kierownika wycieczki szkolnej
- podwyższenia dodatku za wychowawstwo do kwoty 500 zł
- wprowadzenia nagrody jubileuszowej nauczycieli za 45 lat pracy w wysokości 350 % wynagrodzenia miesięcznego
- uregulowania w przedszkolach i szkołach problemu przydzielania tzw. doraźnych zastępstw, jako zajęć opiekuńczo – wychowawczych realizowanych bezpłatnie, w ramach swojego czasu pracy przez nauczycieli specjalistów psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych, terapeutów, logopedów, doradców zawodowych, bibliotekarzy szkolnych oraz wychowawców świetlicy
- określenia maksymalnej liczebności oddziałów przedszkolnych i szkolnych na 20 osób,
- ujednolicenia zasad dotyczących odprawy emerytalnej nauczycieli i pracowników samorządowych
Opis szczegółowy
List ZNP do MEN to odpowiedź na ustalenia grupy roboczej ds. wynagradzania nauczycieli z 26 czerwca br. działającej w ramach Zespołu ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli.
Związek Nauczycielstwa Polskiego domaga się:
jak najszybszego podjęcia prac nad Inicjatywą Obywatelską ZNP „Godne płace i wysoki prestiż nauczyciela” dotyczącą powiązania wynagrodzeń nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem w gospodarce, co pozwoli na odpolitycznienie decyzji dotyczących wynagrodzeń nauczycieli;
podwyższenia wynagrodzeń nauczycieli w 2025 roku co najmniej o 15 proc.
wzrostu wynagrodzenia od września 2024 r. nauczycieli mianowanych z tytułem magistra z przygotowaniem pedagogicznym;
uregulowania warunków pracy nauczycieli, które z roku na rok ulegają pogorszeniu. Do przedszkoli i szkół wkracza niż demograficzny, ale zwiększa się liczba dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego i liczba dzieci z opiniami PPP, z uwagi na uczniów z Ukrainy zwiększa się też limit uczniów w oddziałach. W tej chwili 71,6 % dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego uczęszcza do szkół masowych, bywa że w jednym liczącym 28 uczniów oddziale jest 9 dzieci z orzeczeniem, troje w trakcie diagnozy, kilkoro z opiniami PPP i nie ma nauczyciela współorganizującego kształcenie (braki kadrowe – wakaty). Praca w takim oddziale jest wyczerpująca, nie są to ani właściwe warunki pracy nauczycieli, ani właściwe warunki nauki uczniów, niemożliwa jest indywidualizacja nauczania, a tym bardziej praca wychowawcza. (…). Jest pilna potrzeba rozwiązania tego problemu. Dodatek za trudne i uciążliwe warunki pracy winien być przyznawany nauczycielom pracującym w określonych warunkach, bez względu na rodzaj placówki, w której są zatrudnieni (propozycja konkretnego zapisu w liście ZNP do MEN);
uregulowania rozliczania godzin ponadwymiarowych w tygodniach, w których przypadają dni usprawiedliwionej nieobecności w pracy nauczyciela lub w dni ustawowo wolne od pracy oraz w tygodniach, w których zajęcia rozpoczynają się lub kończą w środku tygodnia (…). W tym przypadku panuje pełna dowolność, nierówne traktowanie i dyskryminacja. Nauczyciele szkół resortowych i w części organów prowadzących mają właściwe rozliczenie godzin ponadwymiarowych, w innych nauczyciele są pozbawieni dni ustawowo wolnych od pracy (propozycja konkretnego zapisu w ustawie Karta Nauczyciela w liście ZNP do MEN);
uregulowania realizacji godzin ponadwymiarowych w ustawie Karta Nauczyciela (propozycja zapisu w ustawie Karta Nauczyciela w liście ZNP do MEN);
Przypominamy, że tylko w przypadku nauczycieli godziny ponadwymiarowe są tańsze od godzin wypracowanych w ramach pensum. Wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe winny być wypłacane według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatków; za wysługę lat oraz trudne i uciążliwe warunki pracy lub jak w przypadku godzin nadliczbowych płatne ze zwyżką (propozycja zapisu w ustawie Karta Nauczyciela w liście ZNP do MEN);
uregulowania wyjazdów na szkolne wycieczki. Wycieczki szkolne nie są uregulowane w przepisach prawa, sprawa ich organizacji wymaga pilnego uregulowania zwłaszcza w pragmatyce zawodowej nauczycieli. Odrębną sprawą natomiast są złe praktyki dyrektorów szkół w tym zakresie. W liście ZNP do MEN proponujemy zapis w ustawie Karta Nauczyciela, który uregulowałby częściowo kwestię zapłaty nauczycielowi za czas wycieczki, gwarantowałby przynajmniej zapłatę za zaplanowane godziny ponadwymiarowe.
Ponadto zważyć należy iż:
- nauczycielowi, który w ramach wykonywania swoich obowiązków pracowniczych ma wyjechać z uczniami na wycieczkę szkolną poza miejscowość będącą siedzibą szkoły, winno być wydane przez dyrektora szkoły polecenie wyjazdu służbowego (tzw. delegacja)
- koszt wyjazdu służbowego nauczyciela (w tym koszt jego udziału w wycieczce szkolnej) winien być pokryty przez pracodawcę (szkołę)
- czas pracy w trakcie wyjazdu służbowego (w tym na wycieczce szkolnej) winien być rozliczony i odpowiednio wynagrodzony
- w trakcie wycieczki nauczyciel winien mieć zagwarantowane odpowiednie okresy odpoczynku.
Tymczasem często zdarza się, iż:
- dyrektorzy odmawiają wydania nauczycielom tzw. delegacji
- koszty wyjazdu nauczyciela na wycieczkę nie są pokrywane przez szkołę, a przez uczniów albo ich rodziców, co często prowadzi do nieporozumień
- czas pracy nauczyciela na wycieczce nie jest rozliczany i odpowiednio wynagradzany
- ze względu na zbyt małą liczbę nauczycieli oddelegowanych do pracy na wycieczkach dochodzi do naruszenia norm prawa pracy gwarantujących minimalne okresy odpoczynku pracowniczego;
uregulowania w ustawie Karta Nauczyciela – delegowanie nauczyciela do pracy poza siedzibę szkoły;
wprowadzenia dodatku funkcyjnego dla kierownika wycieczki, czyli dla nauczycieli, którym powierzono sprawowanie funkcji kierownika wycieczki;
podwyższenia dodatku za wychowawstwo do kwoty 500 zł (chodzi o zmianę w zakresie minimalnej wysokości dodatku funkcyjnego dla wychowawcy klasy w wysokości 500 zł).
Dodatek funkcyjny dla nauczyciela za sprawowanie funkcji wychowawcy dzisiaj jest bardzo niski – wynosi 300 zł i większość organów prowadzących wypłaca go w minimalnej wysokości, tymczasem w związku z pełnieniem tej funkcji nauczyciel ma wiele obowiązków, które ustawicznie są poszerzane. Nauczyciele nie chcą podejmować się pełnienia tej funkcji, która wiąże się z dużym nakładem pracy, zaangażowaniem i odpowiedzialnością;
wprowadzenia nagrody jubileuszowej nauczycieli za 45 lat pracy w wysokości 350 % wynagrodzenia miesięcznego. Brak tego zapisu ma charakter dyskryminacyjny, pozostali pracownicy przedszkola, szkoły otrzymują nagrodę jubileuszową za 45 lat pracy i to w wyższej wysokości;
uregulowania w przedszkolach i szkołach problemu przydzielania tzw. doraźnych zastępstw, jako zajęć opiekuńczo – wychowawczych realizowanych bezpłatnie, w ramach swojego czasu pracy przez nauczycieli specjalistów psychologów, pedagogów, pedagogów specjalnych, terapeutów, logopedów, doradców zawodowych, bibliotekarzy szkolnych oraz wychowawców świetlicy. To złe praktyki dyrektorów szkół oraz oszczędności, ale to tylko pozorne, ponieważ bywa, że nauczyciele specjaliści 60 proc. czasu pracy poświęcają na zastępstwa, kosztem uczniów którzy wymagają wsparcia;
określenia w przepisach prawa maksymalnej liczebności oddziałów przedszkolnych i szkolnych na 20. Systematycznie spada liczba uczniów w przedszkolach i szkołach, do szkół wkracza niż demograficzny, tymczasem systematycznie też zwiększa się liczebność oddziałów spowodowana koniecznością przyjęcia przez system uczniów z Ukrainy, czy też tzw podwójnymi rocznikami w szkołach ponadpodstawowych. Równocześnie zwiększa się liczba uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, a 71,6 proc. z nich uczy się w szkołach ogólnodostępnych, wielu uczniów posiada też opinie z PPP. Wszystkie te czynniki powodują brak możliwości indywidualizacji nauczania, utrudniają pracę projektami oraz mają wpływ na pracę dydaktyczną i wychowawczą;
ujednolicenia zasad dotyczących odprawy emerytalnej nauczycieli i pracowników samorządowych. Dlaczego nauczyciele po przepracowaniu w szkole co najmniej 20 lat otrzymują odprawę emerytalną w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia, a pracownicy administracji i obsługi zatrudnieni w tej samej szkole otrzymują po przepracowaniu 20 lat odprawę emerytalną w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia? Proponujemy konkretne zapisy w ustawie Karta Nauczyciela w liście ZNP do MEN);
uregulowania wymaga również brak odszkodowania za okres pozostawania bez pracy w przypadku nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania, nie działa ochrona przedemerytalna;
wprowadzenia obowiązku podejmowania zbiorowych układów pracy w szkołach prywatnych.
