ZNP opiniuje projekt rozporządzenia Ministra Edukacji ws. podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej oraz projekt rozporządzenia Ministra Edukacji ws. podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.
OPINIA ZNP
Warszawa 15.05.2024r.
Pani Joanna Mucha
Sekretarz Stanu
Ministerstwo Edukacji
Związek Nauczycielstwa Polskiego odpowiadając na pisma DKOTC-WPP.400.40.2024.MM; DKOTC-WPP.400.31.2024.MM dotyczące zaopiniowania projektów:
- rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
- rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia
uprzejmie informuje, iż środowisko nauczycielskie pozytywnie przyjęło zapowiedź resortu dotyczącą zredukowania zakresu wymagań aktualnych podstaw programowych kształcenia ogólnego we wszystkich typach szkół i wielokrotnie wyrażało przekonanie o przeładowaniu podstaw zbyt dużym zakresem wiedzy w stosunku do godzin przypadających na cykl kształcenia, wskazując jednocześnie, że nauczanie skupia się na wymaganiach, które sprawdza się podczas egzaminów kończących etapy edukacyjne.
Jednakże nauczyciele są zaniepokojeni zbyt szybkim tempem prac związanych z propozycjami ograniczenia zakresu wymagań podstaw programowych: w styczniu wypracowano wstępne zmiany, w lutym przeprowadzono prekonsultacje społeczne, a kwiecień – maj, to uzgodnienia międzyresortowe. Podpisanie nowelizacji rozporządzeń resort planuje w terminie do 20 czerwca 2024 roku i zmiana ta obowiązywać będzie od roku szkolnego 2024/2025.
W opinii nauczycieli zaprojektowanie rozwiązań w takim terminie, wzbudza obawy o jakość zmian. Według nich, są to zmiany nie do końca przemyślane i dokonywane bez spójnej koncepcji. Uważają je za działania pozorne, bowiem nastąpiły tylko przesunięcia treści programowych i celów kształcenia oraz wykreślenie bez uzasadnienia przypadkowych treści podstawy. Według ich opinii są to zmiany kosmetyczne i nie spełniają ich oczekiwań.
Związek Nauczycielstwa Polskiego zwraca uwagę, iż dodanie do realizacji podstaw programowych wymogu stosowania w pracy z uczniami założeń uniwersalnego projektowania bez przygotowania metodycznego nauczycieli jest nieporozumieniem. Należy zwrócić uwagę, że pojęcie uniwersalnego projektowania w procesie uczenia się nie jest jeszcze w naszym systemie edukacyjnym powszechne. Zdaniem związku, aby realizować proces dydaktyczny pracy z uczniem w oparciu o założenia uniwersalnego projektowania, nie wystarczy popularyzowanie samej idei. Wdrożenie tej metodyki w szkole jako powszechnie stosowanego podejścia wymaga między innymi zmian w organizacji pracy szkoły, w tym w kształceniu i powszechnym szkoleniu nauczycieli, w finansowaniu szkoły oraz zaspokojeniu indywidualnych potrzeb uczniów.
Z nadesłanych szczegółowych opinii poszczególnych podstaw programowych np. „historii – przyjęcie zasady projektowania uniwersalnego nie znajduje odzwierciedlenia w analizie treści podstawy programowej, gdyż przez dobór treści nie buduje zainteresowań uczniów, bo ogranicza treść, nie podtrzymuje wysiłku jaki trzeba włożyć w analizę treści, bo ją selektywnie ,,wycina”, nie kształtuje umiejętności samoregulacji, bo narzuca i ogranicza zakres wiedzy, dobór ,,okrojonej” treści, tworzy niewidzialną granicę, bo skąd uczeń ma wiedzieć, czego nie wie , bo mu to ,,zabrano” z horyzontu. Tak przygotowana podstawa programowa nie daje uczniom możliwości indywidualnego wyboru i autonomii, przez przejęcie kontroli nad własną nauką między innymi. poprzez możliwość pracy nad tekstem historycznym w przestrzeni cyfrowej.
Brak jest w podstawie programowej, pomimo zapewnień autorów o przyjęciu zasady projektowania uniwersalnego, zwiększania istotności celów i zadań, różnicowania wymagań i zasobów, odniesień do technik wspierających współpracę i grupę, a co najważniejsze informacji o sposobie udzielania informacji zwrotnej zorientowanej na mistrzostwo”.
W opinii Związku, wymóg dotyczący stosowania w pracy z uczniami założeń uniwersalnego projektowania resort edukacji winien rozważyć przy wprowadzeniu do szkól nowych podstaw programowych.
Z poważaniem,
Wiceprezes ZG ZNP
Urszula Woźniak /-/
