BP/079/17/ŁP/19
Warszawa, 3 kwietnia 2019 r.

Pani
Anna Zalewska
Minister Edukacji Narodowej

Związek Nauczycielstwa Polskiego wzywa Panią Minister do natychmiastowego usunięcia ze strony internetowej MEN wprowadzającej w błąd dyrektorów szkół informacji, w myśl której:

„Każda osoba posiadająca kwalifikacje pedagogiczne może być członkiem zespołu egzaminacyjnego i nadzorującego podczas tegorocznych egzaminów.”

Informacja ta jest nieprawdziwa, gdyż członkiem zespołu egzaminacyjnego i nadzorującego nie może być osoba, która wprawdzie posiada kwalifikacje pedagogiczne, lecz:

1. nie posiada zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego spełnianie warunków zdrowotnych niezbędnych do wykonywania zawodu nauczyciela (art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy Karta Nauczyciela),
2. nie przestrzega podstawowych zasad moralnych (art. 9 ust. 1 pkt 2 ustawy Karta Nauczyciela),
3. figuruje w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym (art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym).

UZASADNIENIE

W dniu 2 kwietnia 2019 r. znowelizowała Pani rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminów ósmoklasisty, oraz rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i sposobu przeprowadzania egzaminu gimnazjalnego i egzaminu maturalnego. Na skutek tych nowelizacji do zespołów egzaminacyjnych i nadzorujących egzaminy mogą być powoływane osoby niezatrudnione w szkole, które posiadają kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela.

Pojęcie „kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela” jest pojęciem znacznie szerszym niż pojęcie użyte na stronie internetowej MEN „kwalifikacje pedagogiczne”. Kwalifikacje niezbędne do zajmowania stanowiska nauczyciela określono bowiem w art. 9 ustawy Karta Nauczyciela. Art. ten w ust. 1 wskazuje ogólne wymogi, których spełnianie jest warunkiem koniecznym do uznania, iż dana osoba posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela. Zgodnie z tym przepisem stanowisko nauczyciela może zajmować osoba, która:

1. posiada wyższe wykształcenie z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym lub ukończyła zakład kształcenia nauczycieli i podejmuje pracę na stanowisku, do którego są to wystarczające kwalifikacje,
2. przestrzega podstawowych zasad moralnych,
3. spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu.

W świetle tego przepisu niewątpliwym jest, iż nie posiada kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska nauczyciela osoba legitymująca się wprawdzie wyższym wykształceniem z odpowiednim przygotowaniem pedagogicznym, która jednocześnie nie przestrzega podstawowych zasad moralnych lub nie spełnia warunków zdrowotnych niezbędnych do wykonywania zawodu nauczyciela. Potwierdza to Andrzej Barański (wieloletni radca prawny Ministerstwa Edukacji Narodowej), który w komentarzu do art. 9 ustawy Karta Nauczyciela wskazuje, iż: „Przepis art. 9 ust. 1 KN ustala ogólne kwalifikacje, których posiadanie jest niezbędne do zajmowania stanowiska nauczyciela.” Podkreśla on jednocześnie, iż o spełnianiu warunków zdrowotnych, o których mowa w tym przepisie przesądzać może tylko zaświadczenie lekarskie wydane przez lekarza medycyny pracy (A. Barański, J. Rozwadowska – Skrzeczyńska, M. Szymańska, Karta Nauczyciela. Komentarz. Lex, 2018).

Na takim samym stanowisk stoi Marta Handzlik (były pracownik Departamentu Prawnego MEN), która wskazuje, iż stanowisko nauczyciela, zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 3 ustawy Karta Nauczyciela, może zajmować osoba, która spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania zawodu, zaś kontroli zdrowia nauczyciela służą stosowane badania lekarskie (Prawo Oświatowe Optimum. Wyd. Wolters Kluwer. Lex. 2012).

Mając na uwadze powyższe należy uznać, iż nie jest możliwe powołanie w skład zespołów egzaminacyjnych oraz zespołów nadzorujących egzaminy osób, które nie legitymują się stosowanym orzeczeniem lekarskim wydanym przez lekarza medycyny pracy.

Nie jest również dopuszczalne powołanie w skład tych zespołów osób, które figurują w rejestrze sprawców przestępstw na tle seksualnym. Przesądza, o tym art. 21 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym. Należy podkreślić, iż dyrektor szkoły, który dopuści do pracy w zespole nadzorującym egzaminy osobę bez uprzedniego uzyskania o niej informacji z rejestru sprawców przestępstw na tle seksualnym podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 zł. (art. 23 ust. 2 ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym).

Jednocześnie Związek Nauczycielstwa Polskiego uważa za niedopuszczalne, to iż Minister Edukacji Narodowej wprowadził do obiegu prawnego przepisy, które dają możliwość powoływania do zespołów egzaminacyjnych oraz zespołów nadzorujących egzaminy osób, które:

1. były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwa lub umyślne przestępstwa skarbowe (inne niż przestępstwa na tle seksualnym),
2. były ukarane dyscyplinarnie np. karą dożywotniego usunięcia z zawodu nauczyciela.

Do osób posiadających kwalifikacje pedagogiczne, a niezatrudnionych w szkole nie stosuje się bowiem art. 10 ust 5 pkt 2-4a ustawy Karta Nauczyciela.

Szczegółowe uzasadnienie prawne wykazujące wszystkie mankamenty ww. nowelizacji rozporządzeń zostaną Pani Minister przesłane w najbliższych dniach. Jednakże już teraz apelujemy o wycofanie się z tej nowelizacji.

wiceprezes ZG ZNP Krzysztof Baszczyński                           prezes ZNP Sławomir Broniarz