W maju br. w Sejmie złożony został poselski projekt ustawy dotyczący m. in. wcześniejszej emerytury dla nauczycieli (jako „poselski” nie będzie przedmiotem społecznych konsultacji).
Ministerstwo edukacji nie zdecydowało się – mimo obietnic ministra Przemysława Czarnka – na przywrócenie wcześniejszych emerytur z art. 88 Karty i rozszerzenie uprawnień na kolejne roczniki.
Najważniejsze proponowane przez posłów PiS (fragment opracowania prawnego ZNP, które zostało skierowane do okręgów ZNP 22 maja br.):
1) Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem nauczyciele, po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy, będą mogli przejść na emeryturę w wieku niższym niż określony w art. 24 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli spełnią łącznie następujące warunki:
- rozpoczęli przed dniem 1 stycznia 1999 r. faktyczne wykonywanie pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, o których mowa w art. 1 ustawy – Karta Nauczyciela, w brzmieniu obowiązującym w dniu rozpoczęcia pracy na tym stanowisku,
- mają okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat faktycznego wykonywania pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w okresie faktycznego wykonywania pracy na tych stanowiskach, z wyjątkiem nauczyciela szkoły za granicą, w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
- nie przysługuje im prawo do przejścia na emeryturę bez względu na wiek na podstawie art. 88 ust. 2a KN,
- wysokość emerytury obliczonej nie jest niższa niż kwota najniższej emerytury.
2) Nauczyciele spełniający powyższe warunki będą mogli przejść na emeryturę również w przypadku rozwiązania stosunku pracy lub wygaśnięcia stosunku pracy w okolicznościach określonych w art. 20 ust. 1, 5c i 7 KN.
3) Jeżeli nauczyciel przechodzący na tę emeryturę jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, środki zgromadzone w tym funduszu będą przekazywane w jednej transzy na jego subkonto.
4) Podstawę obliczenia emerytury będzie stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem:
- waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata tej emerytury,
- zwaloryzowanego kapitału początkowego,
- kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie.
5) Prawo do emerytury będzie ulegało zawieszeniu lub świadczenie to będzie ulegało zmniejszeniu na zasadach określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
6) Prawo do emerytury będzie ulegało zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez osobę mającą ustalone prawo do tej emerytury, w przypadku podjęcia przez tę osobę pracy na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego w przedszkolu, szkole, placówce, w łącznym wymiarze wyższym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć lub bez zgody organu sprawującego nadzór pedagogiczny. Przepis ten nie będzie miał jednak zastosowania do osób, które osiągnęły wiek emerytalny na zasadach ogólnych.
? Ograniczenie zasad zatrudnienia nauczycieli posiadających prawo do nowej emerytury nauczycielskiej na zasadach szczególnych (art. 10 ust. 10a-10c KN, art. 1 pkt 4, 5 i 8–12, art. 2, art. 4, art. 15–17 projektu ustawy)
1) Do art. 10 KN zostaną dodane nowe ust. 10a–10c, w których zostaną uregulowane kwestie związane z zatrudnianiem nauczycieli korzystających z emerytury, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN.
Zgodnie z projektowanym rozwiązaniem, nauczyciela, który przeszedł na emeryturę, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN, i prawo do tej emerytury nie uległo zawieszeniu, oraz nie osiągnął wieku emerytalnego – będzie można zatrudnić wyłącznie w przypadku:
- zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela,
- za zgodą organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
2) Wymiar zatrudnienia w szkole takiego nauczyciela nie będzie mógł być wyższy niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.
3) W przypadku zatrudnienia w więcej niż jednej szkole łączny wymiar zatrudnienia nie będzie mógł być wyższy niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.
4) W celu weryfikacji, czy prawo nauczyciela do emerytury uległo zawieszeniu i wymiaru zatrudnienia w innych szkołach, nauczyciel, który przeszedł na emeryturę, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN, oraz nie osiągnął wieku emerytalnego, przed nawiązaniem stosunku pracy będzie składał do dyrektora szkoły:
- oświadczenie o zawieszeniu albo niezawieszaniu prawa do tej emerytury,
- jeżeli prawo do tej emerytury nie uległo zawieszeniu – również oświadczenie o niezatrudnieniu w innej szkole lub innych szkołach, albo
- oświadczenie o zatrudnieniu w innej szkole lub innych szkołach i wymiarze zatrudnienia w tej szkole lub tych szkołach.
5) Umowy o pracę na czas określony zawierane zgodnie z art. 10 ust. 10a KN nie będą wliczane do okresu zatrudnienia, o którym mowa w art. 10 ust. 12 ustawy – Karta Nauczyciela, tj. okresu zatrudnienia, od którego jest uzależnione zatrudnienie na czas nieokreślony.
6) Przepisy art. 10 ust. 10a–10c KN będą stosowane odpowiednio do zatrudniania nauczycieli w przedszkolach, innych formach wychowania przedszkolnego, szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne lub osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego, którzy przeszli na emeryturę, o której mowa w art. 88a ust. 1 KN, i prawo do tej emerytury nie uległo zawieszeniu, oraz nie osiągnęli wieku emerytalnego.
7) Na emeryturę mogą przejść, począwszy od dnia:
- 1 września 2024 r. – nauczyciele urodzeni przed dniem 1 września 1966r.;
- 1 września 2025 r. – nauczyciele urodzeni po dniu 31 sierpnia 1966 r. a przed dniem 1 września 1969 r.;
- 1 września 2026 r. – nauczyciele urodzeni po dniu 31 sierpnia 1969 r.
? Prawo do świadczeń kompensacyjnych dla nauczycieli publicznych i niepublicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradni specjalistycznych (art. 17 projektu ustawy)
– w przepisie przejściowym określono, że do okresu 20 lat wykonywania pracy, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, będącego jednym z warunków nabycia prawa do tego świadczenia, wlicza się również okresy wykonywania pracy w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym poradniach specjalistycznych (zmiana ta wejdzie w życie z dniem 1 września 2024 r.)
25 maja br. Komisja Pedagogiczna i Komisja Ochrony Pracy ZNP zaproponowały pakiet poprawek do ministerialnego projektu dotyczącego emerytur stażowych dla nauczycieli. Pobierający emeryturę nauczyciele powinni mieć prawo podjęcia pracy w szkole, należy też rozszerzyć prawo do świadczenia kompensacyjnego na kolejne grupy nauczycieli.
Głos Nauczycielski o projekcie:
